Voor velen in Nederland voelt internetcensuur als een “ver van je bed-show’’. Maar helaas zijn er nog veel plekken in de wereld waar dit plaatsvindt. Dit heeft ook invloed op de marketingstrategieën van verschillende bedrijven. In landen waar censuur wordt toegepast zullen er andere strategieën moeten worden gebruikt dan wanneer iedereen alle informatie overal kan zien. Met name social media zijn nog wel eens doelwit van internetcensuur. Vormmedia schreef een blog met alles wat je moet weten over internetcensuur. Wat houdt het precies in? Op welke manieren wordt het gedaan? En op welke platformen kan censuur plaatvinden?
Dus heeft jouw bedrijf te maken met landen waarvan je weet dat er internetcensuur is en wil je hier meer over weten zodat je goed voorbereid hiermee om kunt gaan? Lees snel verder!
Wat betekent internetcensuur?
Internetcensuur wordt toegepast door overheden en betreft de controle of het verbieden van de toegang tot het plaatsen of het lezen van informatie op het internet. Vaak willen overheden hiermee voorkomen dat de bevolking toegang heeft tot bepaalde (soms belastende) informatie.
Internetcensuur is een onderwerp dat in de laatste jaren steeds belangrijker is geworden. Er zijn verschillende mensen die strijden voor een vrije informatiestroom en onafhankelijk nieuws. Soms zijn er mensen die bepaalde informatie publiekelijk maken, waarvan eigenlijk bedoelt was dat het voor de ‘gewone’ bevolking geheim zou blijven. We noemen deze mensen klokkenluiders. Een bekend voorbeeld is Edward Snowden.
Daarnaast kennen we ook ‘goede’ censuur. Kwetsende opmerkingen of obscure afbeeldingen worden bijvoorbeeld door de overheid of door het platform waarop ze verschijnen gecensureerd. Dit is om te voorkomen dat mensen in aanraking komen met ‘verkeerde’ informatie. Een goed voorbeeld hiervan zijn organisaties die routinematig inhoud waar kinderporno in voorkomt blokkeren en verwijderen. Daarnaast worden in Frankrijk en in Duitsland nazipropaganda en websites die het bestaan van de holocaust in twijfel trekken geblokkeerd.
Waarom wordt bepaalde inhoud gecensureerd?
De belangrijkste reden voor overheden om bepaalde stukken informatie te censureren, is het voorkomen van opvattingen die tegengesteld zijn van de gevestigde orde. Er wordt voorkomen dat groepen kunnen uitgroeien tot machtige bewegingen die eventueel de macht in het land zouden kunnen overnemen. Social media is hiervoor een belangrijk instrument.
Daarnaast wordt er vaak gezegd dat censuur ook gebruikt wordt om schandalen en gruweldaden in de doofpot te stoppen. Wanneer mensen niet op bepaalde websites kunnen komen en dus bepaalde stukken informatie niet kunnen bereiken, zal er niets bekend worden over bepaalde schandalen. Of dit de ware reden is blijft natuurlijk gissen, en twijfelachtig per apart geval.
Daarnaast kennen we ook censuur in het onderwijs. Dit betekent dat er boeken worden gebruikt die bijvoorbeeld bepaalde stukken van de geschiedenis weglaten. Ook worden onderwijzers geïnstrueerd om op een bepaalde manier les te geven. Het onderwijs wordt door sommige overheden gebruikt om de bevolking patriottistische denkwijzen bij te brengen. Censuur in het onderwijs is gevaarlijk, omdat kinderen nooit leren hoe de wereld werkelijk in elkaar zit.
Hoe worden social media gecensureerd?
Tegenwoordig halen veel mensen hun informatie van andere platformen dan de traditionele media, zoals kranten en televisie. Mensen wenden zich tot het internet, en bezoeken hierop nieuwssites of social media. De gedrukte pers, televisie en nieuwssites zijn nog redelijk makkelijk te controleren voor overheden, maar bij social media is dit lastiger. Om verspreiding van belastende informatie via social media tegen te houden, wordt censuur als de belangrijkste (en misschien ook wel makkelijkste) oplossing gezien.
Steeds vaker worden social media – om bovenstaande redenen – gecensureerd. De berichtenapplicatie WhatsApp wordt vaak verboden in diverse gebieden. Dit komt doordat berichten die worden verstuurd via WhatsApp versleuteld zijn, zodat inlichtingendiensten hier niet zomaar bij kunnen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Facebook of Twitter, waarbij dit veel gemakkelijker gaat. Hierdoor hebben overheden en inlichtingendiensten dus minder zicht op en controle over de berichten die verstuurd worden via WhatsApp.
Hoe zit het met censuur op nieuwswebsites?
Zoals hierboven genoemd, zijn nieuwssites over het algemeen makkelijker in de gaten te houden en te reguleren dan dat social media is. Omdat het makkelijker te controleren is, worden nieuwssites ook minder vaak – in minder landen – verboden. In (de meeste) Westerse landen is er dan ook geen grote mate van censuur met betrekking tot online nieuwssites.
Echter, in sommige landen vindt er wel veel censuur van online nieuwssites plaats. Voorbeelden hiervan zijn China, Egypte, Afghanistan of Turkije. In deze landen is het niet mogelijk om nieuwsberichten te plaatsen die in strijd is met de ideologie. Dit betekent dat commentaar op de heersende politieke orde niet geaccepteerd wordt. Sommige uitspraken kunnen zelfs leiden tot lange gevangenisstraffen.
Hoe wordt online censuur uitgevoerd?
Er zijn vier belangrijke manieren waarop online censuur gedaan kan worden. Overheden kunnen Internet service providers de opdracht geven om bepaalde sites of domeinen te blokkeren. Deze vorm van censuur – IP-blokkering – is de meest voorkomende vorm van censuur. De Internet service providers kunnen boetes opgelegd krijgen wanneer ze de opdracht van de overheid weigeren.
Een andere manier om informatie te censureren is het filteren van zoekwoorden. Zoekopdrachten die bepaalde trefwoorden bevatten worden dan automatisch geblokkeerd. Dit kan gedaan worden in zoekmachines, maar ook in sommige berichtenapps. Bepaalde zoekwoorden worden er dus uitgefilterd en hierop vindt de censuur plaats.
Een andere manier die sommige overheden toepassen is het omleiden van mensen naar een andere websites. China is hier een goed voorbeeld van. Wanneer mensen toegang proberen te krijgen tot Facebook, worden ze automatisch doorgeleid naar een andere website. Deze manier van censuur wordt DNS Poisoning genoemd.
In het ergste geval worden mensen angst ingeboezemd met boetes of gevangenschap. In dictaturen of extreem autoritaire structuren komt dit helaas nog steeds voor. Wanneer mensen iets belastend plaatsen worden ze gestraft met een extreme boete of zelfs gevangenschap. Omdat anderen over deze extreme straffen horen, worden ze angstig en zullen ze minder snel zulke informatie opzoeken of publiceren.
Censuur in Nederland.
In Nederland valt het met censuur heel erg mee. Het is niet de overheid die bepaald wat we te zien krijgen, maar grote bedrijven zoals Google en Facebook. Dit heeft meer betrekking op algoritmes dan op censuur. Websites zoals Facebook en Google bepalen aan de hand van jouw voorkeuren of websites die je eerder bezocht hebt, wat je wel en niet te zien krijgt. Het kan dus zijn dat jij bepaalde informatie niet te zien krijgt omdat Facebook vindt dat dit niet interessant genoeg voor jou is. Dit kan dus gezien worden als een vorm van censuur, alleen is deze censuur niet gericht op belastende informatie, maar op voorkeuren van de internetgebruiker.
In Nederland kennen we wel zogenaamde illegale websites, die gecensureerd worden. Denk hierbij aan illegale download sites zoals pirate bay. Daarnaast neemt Nederland sinds 2004 deel aan het Cospol Internet Related Child Abusive Material Project tegen kinderpornografie. Er wordt door politiediensten van alle deelnemende landen, in samenwerking met interpol een gezamenlijke zwarte lijst opgesteld. De domeinnamen die op deze zwarte lijst vermeld staan, worden gecensureerd. Wanneer iemand toegang probeert te krijgen, wordt deze persoon omgeleid naar een stoppagina.
Zoals we kunnen zien, wordt er gelukkig in Nederland niet heel veel gecensureerd en is het internet redelijk transparant. Daarom hebben bedrijven in Nederland hier over het algemeen niet veel mee te maken. Echter, internationaal opererende bedrijven kunnen soms tegen internetcensuur aanlopen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er geen social media ingezet kan worden in de marketingstrategie omdat dit in sommige landen gecensureerd is. Wil jij meer weten over internetcensuur en wat dit voor jou kan betekenen? Neem dan contact met ons op!